Cấu tạo và phân loại cơ cấu phân phối khí

Cơ cấu phân phối khí được thiết kế trong hệ thống động cơ xe với nhiệm vụ nạp đầy và xả các khí thải trong xi lanh ra ngoài. Thông thường, bộ phận này sẽ làm việc trong môi trường có nhiệt độ cao, tải trọng va đập lớn.

Động cơ đốt trong được trang bị trên ô tô hoạt động dựa trên quy trình nạp - nén - nổ - xả. Trong đó, chu kỳ nạp và xả sẽ được kéo dài hơn do quá trình làm việc liên lục của cơ cấu phân phối khí.

1. Nhiệm vụ và cấu tạo cơ cấu phân phối khí

- Nhiệm vụ của cơ cấu phân phối khí

Cơ cấu phân phối khí là bộ phận quan trọng trong cấu tạo động cơ, có nhiệm vụ đưa không khí vào xi lanh và xả khí thải ra bên ngoài. Quá trình dung nạp không khí của bộ phận này được thực hiện thông qua việc đóng mở định kỳ cửa nạp và cửa xả.

Cơ cấu phân phối khí có nhiệm vụ gì? — Cơ cấu phân phối khí có nhiệm vụ nạp đầy và xả khí thải ra bên ngoài (Nguồn: Sưu tầm)

- Cấu tạo cơ cấu phân phối khí

Hệ thống cơ cấu phân phối khí được cấu tạo từ nhiều chi tiết máy khác nhau, bao gồm:

Trục cam: Bộ phận này là một trục liền không có khúc nối, bao gồm các vấu cam nạp, cam thải và các cổ trục. Thông thường, các vấu cam sẽ được bố trí dựa theo thứ tự nổ của từng loại động cơ hoặc chức năng của trục cam.
Xupap: Đây là bộ phận có nhiệm vụ đóng mở cửa nạp và cửa xả trong xi lanh của động cơ đốt trong. Xupap được cấu tạo từ các loại vật liệu có khả năng chịu nhiệt cao, cứng và ít bị giãn nở.
Lò xo xupap: Lò xo xupap cũng được cấu tạo từ vật liệu cứng nhưng lại có tính năng đàn hồi tốt. Bộ phận này thường là lò xo trụ có bước xoắn thay đổi, giúp làm giảm các dao động cộng hưởng trong quá trình hoạt động, hạn chế bị gãy lò xo.

2. Phân loại cơ cấu phân phối khí

2.1. Cơ cấu phân phối khí dùng xupap

Cơ cấu phân phối khí dùng xupap đặt

Bộ phận xupap được đặt ở phần thân máy, có cấu tạo và nguyên lý hoạt động khá phức tạp. Các xupap sẽ bao gồm các chi tiết như: lò xo, xupap, trục cam, cửa nạp và cửa xả, con đội. Phía trên con đội có lắp bu lông để dễ dàng điều chỉnh các khe hở xupap, lò xo và được hãm ở đuôi của xupap bằng móng hãm. Sau đó, trục cam sẽ được trục khuỷu dẫn động thông qua cặp bánh răng hoặc đĩa xích.

Cơ cấu phân phối khí dùng xupap treo

Đây là bộ phận được lắp đặt bên trên nắp máy, còn trục cam của xupap sẽ được lắp bên trong thân máy. Hệ thống xupap treo có cấu tạo gồm: con đội, trục cam, đũa đẩy, lò xo, vít điều chỉnh khe hở của xupap, cần mở, ống dẫn hướng và xupap. Động cơ xe ô tô có thể dùng cùng lúc hai trục cam để dẫn động riêng cho xupap nạp và xupap xả. Trong trường hợp chỉ có một trục cam trên nắp máy thì các xupap cần được bố trí thành một hoặc hai hàng. Đồng thời cơ cấu phân phối khí xupap treo sẽ không có đũa đẩy và được dẫn động thông qua đai truyền có xích hoặc bánh răng.

Sơ đồ phân loại cơ cấu phân phối khí — Cơ cấu phân phối khí dùng xupap bao gồm các chi tiết như lò xo, con đội và một số bộ phận khác (Nguồn: Sưu tầm)

>> Xem thêm: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của xupap động cơ ô tô

2.2. Cơ cấu phân phối khí dùng van trượt

Hệ thống phân phối khí dùng van trượt được cấu tạo khá đơn giản, do đó người dùng không cần phải điều chỉnh hoặc sửa chữa. Tuy nhiên chúng lại có hạn chế là tiêu hao khá nhiều nhiên liệu trong quá trình hoạt động. Trong cơ cấu phân phối khí dùng van trượt ở động cơ hai kỳ sẽ bao gồm các-te chứa khí, khi piston trong các-te di chuyển lên xuống sẽ tạo ra áp suất khí nén. Sau đó piston mở cửa thổi và cửa xả, hòa khí từ các-te sẽ thông qua đường dẫn cửa thổi để vào bên trên piston.

2.3. Cơ cấu phân phối khí dùng hỗn hợp

Hệ thống cơ cấu phân phối khí hỗn hợp được cấu tạo gồm cả xupap và van trượt, thường được dùng ở loại có cửa thổi và xupap xả trong động cơ diesel hai kỳ. Các piston trong bộ phận này sẽ có nhiệm vụ như một van trượt để đóng mở cửa thổi, còn xupap sẽ đóng mở cửa xả.

Bộ phận cơ cấu phân phối khí là chi tiết quan trọng trong động cơ xe ô tô, do đó chủ phương tiện cần thường xuyên kiểm tra và bảo dưỡng bộ phận này để đảm bảo quá trình vận hành diễn ra êm ái.

Quý khách hàng quan tâm đến sản phẩm xe ô tô của VinFast như VinFast Lux SA2.0, VinFast Lux A2.0, VinFast Fadil, VinFast President,... có thể liên hệ đăng ký lái thử và đặt mua xe ngay hôm nay để nhận được nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn đến từ VinFast.

Để có thêm thông tin hoặc cần hỗ trợ tư vấn về sản phẩm của VinFast, vui lòng liên hệ với chúng tôi: