Chính sách thúc đẩy phát triển xe điện

Chúng ta đang bước vào kỷ nguyên của xe điện? Mười triệu chiếc xe điện đã có mặt trên những con đường của thế giới vào năm 2020. Đó là một năm quan trọng để chuyển đội thị trường vận tải sang sử dụng bằng điện. Doanh số bán xe điện là 4,6% tổng doanh số bán xe trên toàn thế giới. Sự sẵn có của các mẫu xe điện được mở rộng. Công nghệ pin có nhiều sáng kiến mới đã được đưa ra. Và, tiến bộ này đã tiến triển giữa đại dịch Covid-19 mặc dù bị suy thoái kinh tế do các lệnh phong tỏa ở nhiều quốc gia.

Trong thập kỷ qua, một loạt các chính sách hỗ trợ cho xe điện (EV) đã được thiết lập tại các thị trường trọng điểm giúp kích thích sự mở rộng lớn của các mẫu xe điện.

Nhưng thách thức vẫn còn rất lớn. Mục tiêu của kế hoạch phát triển bền vững của IEA, thị trường cần có 230 triệu EV di chuyển trên các con đường thế giới vào năm 2030.

Để EV phát huy hết tiềm năng của mình đã góp phần chống lại biến đổi khí hậu, những năm 2020 sẽ là thập kỷ đưa ra thị trường hàng loạt các phương tiện xe điện hạng nhẹ. Ngoài ra, hỗ trợ chính sách cụ thể và mở rộng mô hình cho các phân khúc xe hạng trung và hạng nặng. Điều này rất quan trọng để giảm thiểu khí thải và đạt được bước tiến bộ hướng tới các mục tiêu về khí hậu.

Các động lực của việc áp dụng chính sách chính EV cho đến nay

Các ưu đãi tài chính đáng kể đã thúc đẩy sự tiêu thụ ban đầu của xe hạng nhẹ điện (LDV) và củng cố quy mô trong ngành sản xuất EV và pin. Các chính sách chủ yếu là trợ cấp mua, giảm thuế mua và đăng ký xe được công bố để giảm khoảng cách giá với các phương tiện thông thường. Các biện pháp như vậy đã được thực hiện sớm nhất là vào những năm 1990 tại Na Uy, tại Hoa Kỳ vào năm 2008 và ở Trung Quốc vào năm 2014.

Việc thắt chặt dần dần các tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu hóa thạch và giảm lượng khí thải CO2 đã tăng cường vai trò của EV. Ngày nay, hơn 85% doanh số bán xe trên toàn thế giới phải tuân theo các tiêu chuẩn như vậy. Các tiêu chuẩn khí thải CO2 ở Liên minh Châu Âu đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy doanh số bán xe điện. Trong năm 2020 có mức tăng lớn nhất đạt 2,1 triệu. Một số khu vực pháp lý đang sử dụng các mục tiêu bắt buộc để bán EV, ví dụ như trong nhiều thập kỷ ở California 2 và Trung Quốc kể từ năm 2017.

Các trạm sạc công cộng có thể dễ dàng truy cập công khai và giá cả phải chăng khiến xe điện ngày càng mở rộng quy mô. Để giúp giải quyết vấn đề này, các chính phủ đã cung cấp hỗ trợ cho cơ sở hạ tầng sạc EV thông qua các biện pháp như đầu tư trực tiếp để lắp đặt bộ sạc có thể truy cập công khai hoặc ưu đãi cho chủ sở hữu EV lắp đặt các điểm sạc tại nhà. Ở một số nơi, chính phủ cung cấp mã cho các chung cư hay cơ sở bản lẻ để lắp đặt các điểm sạc theo tiêu chuẩn.

Những nỗ lực của các thành phố để nâng cao giá trị cho EV là khuyến khích bán hàng ngay cả bên ngoài khu vực thành thị. Các biện pháp như vậy bao gồm triển khai chiến lược cơ sở hạ tầng sạc và đưa ra các chương trình lưu thông hoặc truy cập ưu đãi hay nhiều khu vực đưa ra các tiêu chí về phát thải thấp và không phát thải. Các biện pháp như vậy đã có tác động lớn đến doanh số EV ở Oslo và một số thành phố ở Trung Quốc.

Danh sách chính sách rộng hơn và tham vọng hơn để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi

Với tham vọng chuyển đổi những năm 2020 thành thập kỷ của EV, nhiều chính sách và hoạt động giữa cả các nhà lãnh đạo thị trường và những người theo dõi thực hiện. Trong thị trường đã có sự tiến bộ đáng kể trong những năm 2010, vào năm 2021 có một hướng đi chính. Trong thời gian tới, sẽ tiếp tục thực hiện và thắt chặt, cũng như mở rộng các công cụ pháp lý. Ví dụ bao gồm quy định khí thải CO2 của Liên minh Châu Âu cho ô tô và xe tải, ra mắt thị trường phương tiện sử dụng Năng lượng Mới (NEV) của Trung Quốc hoặc chính sách Phương tiện Không phát thải (ZEV) của California.

Những nỗ lực trong thời gian ngắn, đó là phải tập trung vào việc tiếp tục làm cho EV cạnh tranh và dần dần loại bỏ các khoản trợ cấp mua hàng khi doanh số mở rộng. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc đánh thuế xe và nhiên liệu khác biệt, dựa trên hiệu suất môi trường của chúng và bằng cách tăng cường các biện pháp quy định sẽ cho phép ngành công nghiệp xe sạch phát triển mạnh.

Về lâu dài, khi người tham gia giao thông nhận thức đầy đủ được tiềm năng của EV sẽ góp phần cắt giảm khí thải từ giao thộng.  Nhu cầu xe điện hay xe tích hợp động cơ điện tăng thông qua phát triển hệ thống điện, khử cacbon phát điện, triển khai cơ sở hạ tầng sạc và sản xuất pin bền vững.

Các quốc gia hiện triển khai còn hạn chế số lượng xe điện. Họ cần rút ra những bài học kinh nghiệm và cải tiến nhiều hơn trong công nghệ ô tô và pin để hỗ trợ sản xuất và hấp thụ EV. Đổi mới sản phẩm và chuyên môn được phát triển trong ngành dịch vụ sạc cũng sẽ có lợi cho các nền kinh tế mới nổi. Nhưng họ cũng sẽ cần phải thắt chặt đáng kể các tiêu chuẩn kinh tế nhiên liệu và khí thải. Các nền kinh tế mới nổi với các thị trường lớn cho ô tô nhập khẩu cũ có thể sử dụng làm đòn bẩy chính sách để tận dụng các mẫu xe điện với mức giá hấp dẫn, mặc dù họ sẽ cần đặc biệt nhấn mạnh vào ý nghĩa đối với lưới điện.

Cho đến nay, hơn 20 quốc gia đã công bố hạn bán xe động cơ đốt trong (ICE). Trong 10-30 năm tới, các nền kinh tế mới nổi bao gồm Cabo Verde, Costa Rica và Sri Lanka đi đầu trong chính sách này. Hơn nữa, hơn 120 quốc gia (chiếm khoảng 85% đội xe đường bộ toàn cầu) đã công bố các cam kết phát thải bằng không trên toàn nền kinh tế trong vài thập kỷ tới.

Chính sách cần mở rộng và tập trung sang các phương thức vận tải khác, đặc biệt là xe thương mại - xe điện hạng nhẹ, xe tải hạng trung, hạng nặng và xe buýt. Những loại phương tiện này có tác động ngày càng tăng và không cân xứng đến việc sử dụng năng lượng, ô nhiễm không khí và khí thải CO2. Xe hạng trung và hạng nặng chiếm 5% tổng số phương tiện giao thông đường bộ bốn bánh đang lưu thông nhưng gần 30% lượng khí thải CO2. Tiến bộ trong pin đã dẫn đến thương mại hóa nhanh chóng trong vài năm qua. Ngày càng nhiều mô hình trong các phân khúc trọng lượng nặng hơn bao giờ hết và với phạm vi ngày càng tăng.

Vào năm 2020, California là bang đầu tiên đề xuất yêu cầu bán xe không phát thải-ZEV cho xe tải hạng nặng. Quy định xe tải sạch tiên tiến sẽ có hiệu lực từ năm 2024. Hà Lan và một số quốc gia khác đang triển khai các khu vực xe thương mại không phát thải và. Mặc dù đây là một lĩnh vực "khó " và có những con đường cạnh tranh khi có nhiều nguồn nhiên liệu sạch bao gồm hydro và nhiên liệu sinh học. Nhưng việc điện khí hóa các phương tiện hạng trung và hạng nặng là một con đường đầy hứa hẹn để giảm cả khí thải ô nhiễm địa phương và CO2. Điện khí hóa xe chở khách -HDV đòi hỏi sự hỗ trợ chính sách và triển khai thương mại tương tự như những chiếc xe chở khách được hưởng trong những năm 2010. Xe buýt điện đã và đang tạo ra bước ngoặt ở các thành phố quan trọng trên thế giới. Các thành phố được hỗ trợ bởi các chính sách quốc gia và địa phương nhắm vào ô nhiễm không khí. Các biện pháp chính sách để thúc đẩy xe buýt điện rất đa dạng; chúng có thể bao gồm đấu thầu cạnh tranh, các chương trình mua sắm công xanh, trợ cấp mua hàng ...

Với số lượng khổng lồ và sự phổ biến của chúng, điện khí hóa xe hai/ ba bánh ở các nền kinh tế mới nổi khiến giao thông trở nên sạch hơn trong thời gian tới. Trung Quốc đang dẫn đầu với lệnh cấm các phiên bản ICE của xe hai/ ba bánh ở một số thành phố.

Chính sách ảnh hưởng đến thị trường xe điện hạng nhẹ

Chính sách tăng doanh số bán xe điện trong năm 2020 dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19 

Doanh số bán xe điện đã phá vỡ mọi kỷ lục trong năm 2020 khi tăng hơn 40% so với năm 2019. Điều đáng chú ý là doanh số của tất cả các loại xe ký hợp đồng chiếm 16% vào năm 2020. Lí do của vấn đề này đến từ sự ảnh hưởng đại dịch

Các chiến lược EV đưa ra để củng cố thị trường xe điện trong nửa đầu năm 2020

Doanh số bán xe điện được củng cố với sự hỗ trợ chính sách và tăng cường các biện pháp kích cầu do ảnh hưởng của Covid. Trước đại dịch, nhiều quốc gia đã phát triển và tăng cường các chiến lược di chuyển bằng phương tiện điện với các biện pháp chính sách quan trọng. Cụ thể như ưu đãi tài chính và thiết lập, thực thi gay gắt các tiêu chuẩn khí thải CO2 của xe. Ưu đãi mua hàng tăng vào đầu năm 2020, đáng chú ý là ở Đức, Pháp và Ý. Do đó, doanh số bán xe điện tại châu Âu trong nửa đầu năm 2020 cao hơn 55% so với cùng kỳ năm 2019.

Các quốc gia còn lại của thế giới, doanh số bán xe điện bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng kinh tế, với doanh số giảm so với năm 2019. Sự giảm không nhiều so với các phương tiện truyền thống.

Các biện pháp thúc đẩy doanh số bán xe điện trong nửa cuối năm 2020

Các biện pháp chống lại những ảnh hưởng Covid-19 từ giữa năm 2020 tiếp tục thúc đẩy doanh số bán xe điện. Doanh số bán hàng từ tháng 7 đến tháng 12 đã vượt qua năm 2019 ở tất cả các thị trường lớn, bất chấp làn sóng đại dịch thứ hai.

Các biện pháp kích thích này so với những biện pháp được ban hành trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 có nhiều điểm khác biệt. Đầu tiên, chính sách tập trung cụ thể vào việc thúc đẩy sự tiêu thụ của xe điện và hybrid. Thứ hai, một số quốc gia hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng sạc, giao thông công cộng và di chuyển không có động cơ. Các biện pháp kích thích EV chủ yếu có hình thức tăng ưu đãi mua hàng (hoặc trì hoãn việc loại bỏ trợ cấp) và các phương pháp tiếp cận tiền mặt cho người sử dụng xe điện - EV. Đáng chú ý, Đức không cung cấp bất kỳ khoản trợ cấp nào cho ô tô thông thường trong gói hỗ trợ của mình cho lĩnh vực ô tô.

Các phương pháp tiếp cận được tích hợp nhiều hơn khi nhiều quốc gia cam kết chuyển đổi năng lượng sạch và triển khai EV so với các phương pháp được thực hiện trước cuộc khủng hoảng Covid-19. Tại một số quốc gia, họ đã được xác nhận thông qua các cam kết mới vào năm 2020 không lượng khí thải từ phương tiện giao thông vào giữa thế kỷ.

Ngoài ra, sự sụt giảm liên tục về chi phí pin, sự đa dạng về mẫu xe điện, sự tiêu thụ EV của các nhà khai thác đội xe và nhu cầu tăng cao của người mua xe điện đã tạo nên mảnh đất màu mỡ cho thị trường EV vào năm 2020. Những yếu tố này, được bổ sung bởi các biện pháp chính sách địa phương, có khả năng đóng một vai trò có ảnh hưởng trong sự gia tăng cổ phiếu bán xe điện ở Hoa Kỳ mặc dù có ít ưu đãi ở cấp liên bang