Van không tải là gì? Nguyên lý hoạt động và cách kiểm tra hư hỏng
Hệ thống van trên động cơ xe rất đa dạng như van hằng nhiệt, van gió,... Mỗi loại thực hiện một vai trò riêng biệt nhưng mục đích chung là đem lại hiệu quả vận hành cao cho phương tiện. Trong đó, van không tải ô tô cũng là bộ phận quan trọng vì ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình đốt cháy nhiên liệu bên trong.
1. Van không tải là gì?
Van không tải (ISC) là loại van được sử dụng trên động cơ phun nhiên liệu đa điểm và thân bướm ga, giúp điều chỉnh tốc độ của xe khi ở trạng thái không tải. Bộ phận này được điều khiển bởi mô-đun điều khiển hệ thống truyền lực (PCM). PCM thực hiện giám sát tốc độ không tải bằng cách đếm xung đánh lửa từ mô-đun trong bộ phân phối hoặc cảm biến vị trí trục khuỷu. Quá trình này sẽ hoàn tất khi cảm biến hoặc công tắc bướm ga gửi tín hiệu đến PCM về chế độ không tải của động cơ.
Hiện nay, mỗi hãng xe đều có thiết kế điều khiển van không tải khác nhau. Tuy nhiên, mục đích chung là để lượng gió đi tắt qua bướm ga khi bộ phận này đóng hoàn toàn.
2. Nguyên lý hoạt động của van không tải
Van không tải thực hiện kiểm soát lượng không khí đi vào động cơ theo chu kỳ. Cơ chế này thường được sử dụng trên các loại xe phun nhiên liệu không có bộ phận điều khiển van tiết lưu.
Lúc này sẽ có hai van điều khiển không khí không tải khác nhau gồm van điện từ đơn và đôi, tương ứng với kết nối hai chân hoặc ba chân. Hai linh kiện này đều có cấu tạo giống nhau về mặt cơ học. Tuy nhiên, van đôi sử dụng một điện từ cho mỗi lần đóng và mở. Trong khi đó, van đơn có một lò xo để tự kéo về vị trí ban đầu.
Cả hai van đều có nguồn điện được kết nối với một bên của bộ điện từ và bên kia kết nối với ECU (bộ điều khiển trung tâm). Khi cần thay đổi vị trí của van, ECU tự động chuyển mạch điện từ xuống đất với tín hiệu chu kỳ, tạo ra một từ trường để kéo bộ phận đến vị trí mới.
Trong trường hợp này, van không tải được sử dụng có hai đế cắm. Tần số chu kỳ làm việc của van điện từ khoảng 100Hz. Các hệ thống quản lý động cơ khác có thể có các tần số khác nhau. Tín hiệu chu kỳ làm việc khi không tải thường dao động từ 40 - 45 % đối với bộ điện từ mở và giảm từ 60 - 55 % đối với bộ điện từ đóng. Trong trường hợp, van chỉ có một cái thì chỉ xảy ra chu trình làm việc mở.
3. Hiện tượng hư hỏng van không tải và cách kiểm tra
3.1. Hiện tượng hỏng van không tải
- Tốc độ tải bất thường
Van ISC được lắp đặt để điều chỉnh và duy trì tốc độ không tải của động cơ ở vận tốc không đổi. Nếu van bị lỗi hoặc xảy ra bất kỳ vấn đề trục trặc nào, tốc độ tải sẽ không ổn định, cao thấp bất thường, giảm hoặc tăng liên tục.
- Đèn Check Engine bật sáng
Đèn Check Engine bật sáng cũng là hiện tượng hỏng van thường gặp. Nếu mô-đun điều khiển động cơ phát hiện sự cố về tín hiệu hoặc mạch van, đèn kiểm tra sẽ sáng bất thường để gửi cảnh báo đến người lái. Tuy nhiên, đây cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề hư hỏng khác, do đó chủ xe nên đưa phương tiện đến trung tâm bảo dưỡng để kịp thời sửa chữa.
- Động cơ hoạt động chậm
Động cơ hoạt động chậm hoặc ngừng hẳn là dấu hiệu nghiêm trọng liên quan đến những trục trặc ở van không tải. Khi sự cố này xảy ra, không khí không thể đi vào buồng đốt làm cho quá trình vận hành bị gián đoạn hoặc xảy ra rất yếu. Trong nhiều trường hợp, động cơ bị dừng hẳn khi đang hoạt động hoặc ngay khi vừa khởi động.
3.2. Cách kiểm tra van không tải
- Xác định các vấn đề tốc độ không tải
Nếu tốc độ động cơ quá cao, quá thấp hoặc chết máy, nguyên nhân có thể không phải do hệ thống điều khiển tốc độ không tải mà do động cơ bị rò rỉ chân không. Khi đó, người lái nên kiểm tra yếu tố này trước để loại trừ.
Nếu van ISC mở rộng tối đa tại vị trí đóng, đây là dấu hiệu cho thấy động cơ bị rò rỉ không khí và hệ thống đang cố gắng giảm tốc độ không tải trở lại. Các trường hợp khác như:
- Xuất hiện một mạch hở hoặc hiện tượng ngắn mạch trong điện từ điều khiển không khí không tải.
- Mạch trình điều khiển hoặc tốc độ không tải ngoài phạm vi.
Lúc này, đèn kiểm tra động cơ sẽ sáng để gửi tín hiệu đến người lái. Chủ phương tiện nên cắm một công cụ quét vào đầu nối chẩn đoán để đọc các mã thiết lập.
Ngày nay, nhiều phương tiện hiện đại được trang bị hệ thống lái điện tử. Những chiếc xe này sử dụng một cảm biến góc trên bàn đạp để tính toán chính xác đầu vào của bướm ga. Ngay sau đó, một động cơ kiểu nhỏ trên thân của bộ phận này sẽ được kích hoạt, vị trí cảm biến khớp với góc đĩa và bàn đạp.
Xe trang bị hệ thống lái điện tử thường không có van không tải vì bộ điều khiển sẽ lấy thông tin từ tất cả các cảm biến và tự động điều chỉnh góc bướm ga phù hợp khi cần thiết. Do đó, để khắc phục sự cố về tốc độ, chủ xe chỉ cần vệ sinh, thay thế thân van tiết lưu và sử dụng máy quét chuyên nghiệp để thiết lập lại hệ thống.
- Kiểm tra chức năng van bằng cách tắt van
Chủ xe lần lượt thực hiện các bước sau:
- Bước 1: Tham khảo hướng dẫn sử dụng từ nhà sản xuất để tìm ra chính xác vị trí của van ISC.
- Bước 2: Ngắt kết nối van ISC.
- Bước 3: Xác định vị trí đầu nối điện và rút phích cắm của van ISC.
- Bước 4: Khởi động động cơ và quan sát hoạt động của xe.
- Bước 5: Kết nối lại van ISC, tắt bộ phận đánh lửa và kết nối lại đầu nối điện.
- Bước 6: Khởi động lại động cơ và nếu trục trặc vẫn chưa được giải quyết, chủ xe hãy sử dụng phương pháp kế tiếp để kiểm tra.
- Kiểm tra van ISC bằng mắt thường
Chủ xe tiến hành kiểm tra van theo các bước sau:
- Bước 1: Xác định vị trí van trên xe.
- Bước 2: Ngắt kết nối van ISC.
- Bước 3: Xác định vị trí đầu nối điện của van ISC và rút phích cắm.
- Bước 4: Tháo van ISC ra khỏi xe theo quy trình hướng dẫn trong sổ bảo dưỡng.
- Bước 5: Kiểm tra chốt, vị trí lắp đặt van để biết tình trạng tích tụ carbon, rỉ sét, bụi bẩn hoặc hư hỏng.
- Bước 6: Sử dụng chất làm sạch carbon hoặc các loại dung dịch chuyên dụng để vệ sinh van.
- Kiểm tra van ISC bằng cách sử dụng đồng hồ vạn năng
- Bước 1: Xác định chính xác vị trí của van trên xe.
- Bước 2: Ngắt kết nối van ISC.
- Bước 3: Xác định vị trí đầu nối điện của van và rút phích cắm.
- Bước 4: Tháo van ISC ra khỏi xe dựa theo quy trình chi tiết trong sổ tay bảo dưỡng.
- Bước 5: Kiểm tra chốt, vị trí lắp đặt van để biết tình trạng tích tụ carbon, rỉ sét, bụi bẩn hoặc hư hỏng.
- Bước 6: Kiểm tra điện trở của van ISC. Chủ xe kiểm tra van bằng đồng hồ vạn năng kỹ thuật số theo hướng dẫn. Nếu kết quả nhận được nằm trong thông số kỹ thuật, lỗi nằm ở bộ phận khác. Nếu trường hợp ngược lại thì chủ xe nên thay thế van ISC mới.
Van không tải đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lượng không khí đi vào buồng đốt. Nếu bộ phận gặp trục trặc, quá trình vận hành động cơ sẽ bị mất ổn định, gây ra các tình trạng hư hỏng không đáng có. Do đó, khi có sự cố xảy ra với van ISC, chủ xe nên đưa phương tiện đến các trung tâm bảo dưỡng uy tín để sửa chữa kịp thời.
Nếu đang sở hữu các dòng xe VinFast, quý khách hàng có thể đặt lịch bảo dưỡng và mang xe đến hệ thống xưởng dịch vụ trên toàn quốc để được đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp kiểm tra, sửa chữa.
Ngoài ra, nếu quan tâm đến các dòng xe ô tô VinFast, khách hàng có thể đăng ký lái thử miễn phí và đặt cọc xe ngay hôm nay để nhận được những ưu đãi hấp dẫn. Để có thêm thông tin hoặc cần hỗ trợ tư vấn về sản phẩm của VinFast, vui lòng liên hệ với chúng tôi:
- Tổng đài tư vấn: 1900 23 23 89.
- Email chăm sóc khách hàng: [email protected].
* Thông tin bài viết mang tính chất tham khảo.
>> Xem thêm:
.jpg)
-3x2.jpg.adaptive.3840.3-2.jpg)
