Các thành phần chính cấu thành nên hệ thống điện trên ô tô

Hệ thống điện trên ô tô đóng vai trò như “hệ thần kinh trung ương” điều khiển hoạt động của toàn bộ xe. Mặc dù chỉ chiếm 20% khối lượng nhưng hệ thống điện trên ô tô lại có khả năng điều khiển 80% những hệ thống còn lại. Hệ thống điện trên xe ô tô gồm 5 bộ phận chủ yếu là: ắc quy, máy khởi động, máy phát điện, dây điện, rơ-le và cầu chì. Mỗi bộ phận có vai trò cụ thể khác nhau và có các nguyên tắc khác nhau để đảm bảo sự hoạt động trơn tru, hiệu quả. 

Ắc quy – nguồn cung cấp điện cho cả hệ thống

Khi xe vận hành, ắc quy có chức năng lưu trữ nguồn điện được sản sinh ra từ quá trình này. Khi máy phát điện chưa hoạt động hoặc vòng tua máy chưa đạt đến tốc độ quy định thì ắc quy giữ vai trò cung cấp lại nguồn năng lượng cho phép xe khởi động. Ngoài ra, ắc quy cũng giúp duy trì hoạt động của các thiết bị phụ tải.

Bên cạnh đó, khi phụ tải sử dụng dòng vượt quá dòng định mức của máy phát thì ắc quy cũng có vai trò cung cấp điện năng trong trường hợp này.

Hiện nay, trên thị trường phổ biến 2 loại ắc quy chính là ắc quy nước và ắc quy khô. Ắc quy nước có nhược điểm là phải châm thêm axit sau một thời gian sử dụng (vì axit bị bốc hơi) còn ắc quy khô thì không có nhược điểm này. 

>>> Tìm hiểu thêm: Tìm hiểu về ắc quy xe ô tô là gì?

Máy khởi động

Người ta còn gọi máy khởi động với tên gọi khác là máy đề. Chức năng của máy khởi động là thông qua vành bánh răng làm quay trục khuỷu động cơ để khởi động động cơ.

Là một motor điện một chiều, khi quay chìa khóa, máy khởi động nhận dòng điện của ắc quy thông qua công tắc khoá điện(ignition switch). Trục khuỷu phải quay đạt đến một tốc độ tối thiểu để động cơ có thể tự nổ, điều này giúp động cơ khởi động được. 

Tùy theo cấu trúc động cơ và tình trạng hoạt động, tốc độ quay tối thiểu để khởi động động cơ sẽ khác nhau. Thông thường động cơ xăng có tốc độ là 40 – 60 vòng/phút và động cơ diesel tốc độ rơi vào khoảng 80 – 100 vòng/phút.

Có 3 loại máy khởi động chính là máy khởi động giảm tốc, máy khởi động đồng trục và máy khởi động loại bánh răng hành tinh. 

>>> Tìm hiểu: Hệ thống khởi động ô tô: Cấu tạo, phân loại và nguyên lý hoạt động

Máy phát điện

Máy phát điện có chức năng tạo ra dòng điện cho ắc quy và các thiết bị tiêu thụ điện khác. Khi động cơ hoạt động toàn bộ hệ thống điện ô tô sẽ do máy phát điện cung cấp.

Nguyên lý hoạt động của máy phát điện là nguyên lý cảm ứng điện từ. Cụ thể, máy phát điện được dẫn động thông qua dây đai chữ V lai từ trục khuỷu động cơ làm quay nam châm điện. Hoạt động này tạo ra từ trường tác động lên dây quấn trong stator để phát sinh điện.

Máy phát điện trên ô tô hiện nay gồm 3 bộ phận chính là bộ phận phát điện, chỉnh lưu và hiệu chỉnh điện áp. Trên thân máy phát còn được gắn một tiết chế vi mạch nhỏ có tác dụng điều áp và thông báo một số hư hỏng thông qua việc điều khiển đèn báo nạp. 

Dây điện

Nếu như hệ thống hệ thống điện được ví như “hệ thần kinh trung ương” thì dây điện được coi như “dây thần kinh” của một chiếc xe. Dây điện có chức năng kết nối và truyền tải dòng điện từ các thiết bị khác nhau đến tất cả các hệ thống điện trên ô tô.

Dây điện sẽ được ký hiệu bởi các màu sắc phân biệt khác nhau với mỗi dòng xe, hãng xe. Điều này giúp phân biệt dây dẫn của từng hệ thống khác nhau và để thuận tiện cho quá trình tra cứu tài liệu sửa chữa.

Bên cạnh việc phân biệt bằng màu sắc, người ta còn phân biệt dây điện qua cách “đi dây”. Chẳng hạn như người ta sẽ bện xoắn dây điện vào nhau đối với dây dẫn mạng CAN bus để tránh nhầm lẫn với các dây điện khác. 

Rơ-le và cầu chì

Chức năng của rơ-le và cầu chì là bảo vệ hệ thống điện ô tô. Là thiết bị có vai trò đóng ngắt mạch điều khiển điện, rơ-le giúp bảo vệ và điều khiển hoạt động của mạch điện động lực. Bên cạnh đó, cầu chì giúp bảo vệ khi đường dây hệ thống bị quá dòng. Rơ-le và cầu chì thường được bố trí thành một cụm trên xe và được gọi là hộp cầu chì.

Mỗi chiếc xe sẽ thường có 2 hộp cầu chì chính. Thứ nhất là hộp cầu chì động cơ nằm ở ngoài khoang động cơ, dưới nắp ca pô, gần ắc quy chính của xe. Hộp cầu chì còn lại nằm dưới taplo xe có tên hộp cầu chì điện thân xe (hộp body). 

Trên đây là tổng quan về hệ thống điện ô tô. Trong trường hợp cần sửa chữa hệ thống điện ô tô hoặc hệ thống sạc điện ô tô, những kiến thức này sẽ giúp bạn nắm bắt những thông tin cơ bản về các vấn đề phát sinh của xe một cách dễ dàng hơn.

>>> Tìm hiểu thêm: Rơ le thời gian là gì? Phân loại và nguyên lý hoạt động

Tham khảo thông tin, đăng ký lái thử và đặt mua xe  VinFast VF e34, VinFast President, VinFast Lux SA2.0, VinFast Lux A2.0, VinFast Fadil hoặc gọi điện đến hotline 1900 23 23 89 để được hướng dẫn chi tiết.