Chiến lược kinh doanh: Nguyên tắc và quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh

Chiến lược kinh doanh đóng vai trò quan trọng trong việc xác định sự thành hay bại của 1 doanh nghiệp. Điều này không chỉ dựa trên việc phân tích thị trường, đối thủ mà còn cần sự đổi mới và thích nghi linh hoạt của chính doanh nghiệp.

1. Chiến lược kinh doanh là gì?

Chiến lược kinh doanh là một kế hoạch tổng thể, mang tính chất dài hạn của một doanh nghiệp. Chiến lược giúp điều khiển các hoạt động kinh doanh đi vào quỹ đạo đã được lên kế hoạch từ trước nhằm đạt được mục tiêu. 

Chiến lược kinh doanh sẽ vận hành như một khuôn khổ để quản lý các hoạt động trong doanh nghiệp, giúp các bộ phận/phòng ban trong doanh nghiệp phối hợp làm việc nhịp nhàng, đảm bảo tất cả các quyết định đều hỗ trợ định hướng chung của tổ chức. Đây cũng là điều kiện để doanh nghiệp tăng cường lợi thế cạnh tranh trên thị trường, đồng thời mang lại hiệu suất kinh doanh tối ưu.

2. Các thành phần trong chiến lược kinh doanh

Chiến lược kinh doanh gồm những thành phần cơ bản sau:

• Mục tiêu chiến lược: Là những kết quả kỳ vọng mà chiến lược kinh doanh đặt ra nhằm định hướng cho các hoạt động của doanh nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định.
• Phạm vi chiến lược: Giới hạn về người dùng, sản phẩm, khu vực địa lý,… để có sự tập trung và thỏa mãn tốt nhất nhu cầu của tệp khách hàng hướng tới.
• Giá trị khách hàng: Là các giá trị mà khách hàng mục tiêu sẵn sàng bỏ tiền ra để mua sản phẩm/dịch vụ. Đây cũng là lợi thế cạnh tranh giúp doanh nghiệp vượt trội hơn đối thủ.
• Hệ thống các hoạt động chiến lược: Là cách thức mà doanh nghiệp cần thực hiện để cung cấp những giá trị khác biệt đến khách hàng mục tiêu.
• Năng lực cốt lõi: Khả năng liên kết và điều phối hoạt động kinh doanh vượt trội so với đối thủ, cho phép doanh nghiệp cạnh tranh hiệu quả, đồng thời đa dạng hóa sản phẩm.

3. Các nguyên tắc xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả

Để xây dựng được chiến lược kinh doanh hiệu quả, tối ưu, doanh nghiệp cần tuân thủ một số nguyên tắc nhất định. Nắm rõ 7 nguyên tắc dưới đây giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn khi lên kế hoạch, chiến lược để đạt được mục tiêu.

3.1. Thấu hiểu thị trường

Doanh nghiệp cần tìm hiểu về xu hướng tiêu dùng, vận hành của thị trường để hình thành tư duy chiến lược cho doanh nghiệp. Điều này giúp doanh nghiệp tồn tại và gia tăng cơ hội cạnh tranh với những đối thủ cùng ngành.

3.2. Xác định đúng đối tượng mục tiêu

Xác định đối tượng mục tiêu là nguyên tắc quan trọng để xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả. Doanh nghiệp cần xác định đúng đối tượng mục tiêu cũng như cách để tiếp cận tệp khách hàng này.

Nguyên tắc này không những giúp doanh nghiệp tăng khả năng mua hàng mà còn hỗ trợ tối ưu chi phí marketing. Doanh nghiệp cần hành động để khách hàng cảm thấy thỏa mãn với những giá trị nhận được.

3.3. Cạnh tranh để khác biệt

Doanh nghiệp cần tạo ra những chiến lược kinh doanh độc nhất, tránh lặp lại nước đi của đối thủ cạnh tranh. Chỉ khi tạo ra được sự khác biệt, doanh nghiệp mới có thể đột phá và tiếp cận với ngách thị trường màu mỡ hơn.

3.4. Cạnh tranh vì lợi nhuận

Mục đích cuối cùng của kinh doanh chính là gia tăng lợi nhuận và vị thế của doanh nghiệp trên thị trường. Theo đó, chiến lược kinh doanh cần tạo ra những lợi thế cạnh tranh lành mạnh, không dùng những chiêu trò để chơi xấu đối thủ. Bên cạnh việc phát triển và có chỗ đứng trên thị trường, doanh nghiệp kinh doanh còn cần tạo ra lợi nhuận để duy trì.

3.5. Thay đổi để phù hợp với thực tế

Thay đổi là cách thức để doanh nghiệp có thể kéo dài vòng đời sản phẩm/dịch vụ, tạo ra cơ hội phát triển phù hợp với xu hướng, thị trường hiện tại. Nếu không linh hoạt biến đổi, doanh nghiệp sẽ đứng trước nguy cơ đào thải khỏi thị trường kinh doanh. 

Thị trường biến động mỗi ngày, nhu cầu/kỳ vọng của khách hàng tăng cao, công nghệ mới, đối thủ cạnh tranh nhiều hơn. Do vậy, doanh nghiệp cần linh hoạt và nhạy bén trong việc áp dụng công nghệ mới hay thay đổi một số yếu tố về sản phẩm/dịch vụ để đáp ứng xu hướng thị trường.

3.6. Tư duy logic, có hệ thống

Doanh nghiệp cần hình thành, phát triển lối tư duy có hệ thống, logic về thị trường, xu hướng biến động, khách hàng mục tiêu,... Tuy nhiên, lối tư duy này cần dựa trên những số liệu thực tế nhằm đảm bảo tính chính xác, khoa học. 

Khi hình thành tư duy có hệ thống, doanh nghiệp có thể đưa ra các giả định cho sự phát triển kinh doanh. Như vậy, nguyên tắc này cũng góp phần tạo ra chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn cho doanh nghiệp.

3.7. Học cách nói không

Sau khi tìm hiểu, nghiên cứu và thấu hiểu thị trường/khách hàng, đồng thời đã hình thành được những giá trị cốt lõi cho mọi hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp cũng cần nói không với một số vấn đề. 

Trong chiến lược kinh doanh, việc xác định nên làm gì hay không nên hành động cũng là nguyên tắc quan trọng. Ví dụ, những sản phẩm/dịch vụ dành cho người lớn sẽ không bán cho trẻ vị thành niên, hay đồ thực phẩm chức năng chỉ hướng tới 1 đối tượng khách hàng phù hợp nhất định.

4. Quy trình xây dựng chiến lược kinh doanh

Để xây dựng được 1 chiến lược kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp cần tuân thủ theo quy trình gồm 4 bước cơ bản.

4.1. Xác định mục tiêu dài hạn, ngắn hạn

Doanh nghiệp cần xác định mục tiêu mong muốn đạt được trong những khoảng thời gian nhất định, bao gồm ngắn hạn và dài hạn. Mục tiêu kinh doanh có thể bao gồm doanh số, thị phần, quy mô,...

Doanh nghiệp có thể tham khảo quy tắc S.M.A.R.T khi xây dựng mục tiêu cho chiến lược kinh doanh như sau:

• S (Specific): Mục tiêu cần đảm bảo tiêu chí rõ ràng, cụ thể.
• M (Measurable): Mục tiêu phải đo lường được.
• A (Attainable): Mục tiêu có khả năng đạt được dựa trên các yếu tố hiện tại như nguồn lực doanh nghiệp, mức độ cạnh tranh, nhu cầu khách hàng,...
• R (Relevant): Mục tiêu phải phù hợp với lĩnh vực kinh doanh và điều kiện thực tế.
• T (Time bound): Có mốc thời gian cụ thể để đạt được mục tiêu.

4.2. Khảo sát, phân tích thị trường

Để có 1 chiến lược kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp cần hiểu về thị trường, đối thủ cũng như vị thế cạnh tranh hiện tại. Theo đó, doanh nghiệp có thể sử dụng ma trận SWOT để nhận biết được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội cũng như thách thức của chính mình:

• S (Strengths): Thế mạnh hiện có của doanh nghiệp.
• W (Weaknesses): Điểm yếu của doanh nghiệp so với đối thủ.
• O (Opportunities): Các cơ hội trên thị trường mà doanh nghiệp có thể tận dụng khai thác.
• T (Threats): Các mối đe dọa có thể ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng có thể sử dụng các mô hình phân tích khác như PEST hay ma trận BCG,...

4.3. Xây dựng chiến lược cho sản phẩm/dịch vụ

Khi đã hiểu được thị trường, điểm mạnh/yếu của doanh nghiệp, chủ đầu tư cần xây dựng chiến lược sản phẩm để cụ thể hóa lợi thế cạnh tranh và đạt được mục tiêu đã đề ra.

Chiến lược sản phẩm/dịch vụ là nền tảng của chiến lược kinh doanh. Với chiến lược sản phẩm/dịch vụ, doanh nghiệp có thể xác định được hướng hoạt động, phát triển và linh hoạt thay đổi để phù hợp với nhu cầu cũng như thị hiếu của thị trường. 

Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần tập trung vào những yếu tố có thể ảnh hưởng tới sản phẩm/dịch vụ, bao gồm chất lượng, giá thành, bao bì, nhãn hiệu,... Một chiến lược sản phẩm/dịch vụ tốt khi trả lời được 3 câu hỏi sau:

• Mục tiêu cần đạt được là gì?
• Đối thủ cạnh tranh trực tiếp và tiềm ẩn là ai?
• Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp là gì? Tận dụng lợi thế để chiến thắng đối thủ bằng cách nào?

4.4. Đánh giá, đo lường và tối ưu

Đây là bước cuối cùng khi xây dựng chiến lược kinh doanh. Đồng thời, đây cũng là bước để xác định mức độ phù hợp của chiến lược so với mục tiêu, tầm nhìn của doanh nghiệp. 

Trên thị trường có nhiều phần mềm thống kê tự động những số liệu để doanh nghiệp đánh giá và đo lường chiến lược. Thông qua đó, nhà quản lý có thể theo dõi, từ đó đưa ra những điều chỉnh nhằm mang lại kết quả tốt nhất cho chiến lược.

5. Một số lưu ý để xây dựng chiến lược kinh doanh hiệu quả

Để gia tăng hiệu quả khi xây dựng chiến lược kinh doanh, doanh nghiệp/chủ đầu tư nên lưu ý một số điều sau:

- Hiểu đối thủ

Đối thủ cạnh tranh ảnh hưởng trực tiếp tới chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Do vậy, việc phân tích kỹ lưỡng và hiểu rõ đối thủ cạnh tranh chính là cơ hội để các nhà quản trị xây dựng chiến lược, chiến thuật phù hợp, hiệu quả cho doanh nghiệp.

- Chú ý đến dòng tiền

Nền kinh tế vĩ mô phức tạp, đối thủ cạnh tranh lớn mạnh, kỳ vọng của khách hàng tăng cao. Do vậy, doanh nghiệp cần chú trọng tới dòng tiền, tối ưu hóa vận hành để tiết kiệm chi phí. Đặc biệt, doanh nghiệp cần có ngân sách dự phòng cho những trường hợp rủi ro có thể xảy ra.

- Đón đầu công nghệ mới 

Công nghệ mới có thể giúp doanh nghiệp tối ưu thời gian cũng như mức độ hiệu quả của hoạt động kinh doanh. Theo đó, doanh nghiệp có thể ứng dụng những công nghệ như phần mềm quản lý, công cụ bán hàng, ứng dụng, website,... vào hoạt động kinh doanh.

- Khai thác thị trường ngách

Phát triển ở thị trường ngách là lựa chọn lý tưởng giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, đồng thời gia tăng hiệu quả kinh doanh nếu đảm bảo được các tiêu chí sau:

• Cung cấp sản phẩm/dịch vụ độc đáo, giải quyết được “nỗi đau” của các nhóm khách hàng
• Hiểu được nhu cầu, “nỗi đau” chuyên biệt của từng nhóm khách hàng nhỏ
• Truyền tải đúng thông điệp

- Lưu ý phản hồi của khách hàng

Để kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp cần đáp ứng tối đa nhu cầu, mong muốn của khách hàng. Theo đó, doanh nghiệp cần hỗ trợ, lắng nghe khách hàng, đồng thời thay đổi, cải tiến sản phẩm/dịch vụ sao cho phù hợp nhất.

- Thích nghi nhanh với sự thay đổi

Doanh nghiệp cần chuẩn bị những kế hoạch dự phòng và linh hoạt thay đổi chiến lược hoạt động để thích nghi với xu hướng thị trường hiện tại.

6. Một số câu hỏi liên quan tới chiến lược kinh doanh

Bên cạnh những nguyên tắc, quy trình xây dựng, nhiều chủ đầu tư cũng thắc mắc về một số vấn đề liên quan tới chiến lược kinh doanh. Nắm rõ thông tin dưới đây giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược hiệu quả nhằm nâng cao vị thế và mở rộng thị phần.

6.1. Cần bao lâu để triển khai 1 chiến lược kinh doanh thành công?

Thời gian triển khai chiến lược kinh doanh thành công phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm quy mô/phạm vi của doanh nghiệp, độ phức tạp của thị trường và khả năng thực hiện. 

Thông thường, các doanh nghiệp sẽ mất thời gian từ vài tháng đến vài năm để thấy kết quả rõ rệt từ một chiến lược kinh doanh.

6.2. Chiến lược kinh doanh và kế hoạch kinh doanh khác nhau như thế nào?

Chiến lược kinh doanh là một kế hoạch dài hạn để đạt được mục tiêu. Trong khi đó, kế hoạch kinh doanh sẽ là tài liệu chi tiết hơn, đặt ra mục tiêu cụ thể và các hành động cần thực hiện trong những mốc thời gian nhất định.

Như vậy, chiến lược kinh doanh là các ý tưởng lớn được xây dựng, còn kế hoạch kinh doanh là tài liệu chi tiết hóa các ý tưởng đó. 

6.3. Làm sao để đo lường hiệu quả của 1 chiến lược kinh doanh?

Để đo lường kết quả của một chiến lược kinh doanh, doanh nghiệp cần có các mục tiêu cụ thể, rõ ràng từ ngay khi thiết lập. Đồng thời, doanh nghiệp cần phân tích các chỉ số hiệu suất nhằm đảm bảo chiến lược đang đi đúng lộ trình để đạt được mục tiêu.

Các chỉ số đo lường phải gắn liền với mục tiêu trong chiến lược. Ví dụ như thu hút, giữ chân khách hàng, tăng trưởng doanh số, gia tăng mức độ nhận diện thương hiệu,... Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần thường xuyên theo dõi các số liệu đo lường hiệu suất của tổng thể chiến lược như mức độ hài lòng của khách hàng, tỷ lệ chuyển đổi, lượng truy cập trên website,...

Nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp quy mô nhỏ có cơ hội tham gia vào hệ sinh thái xe điện VinFast, VinFast chính thức “chiêu mộ” các chủ đầu tư kinh doanh đại lý ủy quyền 1S phân phối xe máy điện. Theo đó, các chủ đầu tư sẽ được VinFast hỗ trợ các chiến lược truyền thông, marketing nhằm thúc đẩy doanh số bán. Tuy nhiên, chiến lược kinh doanh luôn phát triển linh hoạt với sự thay đổi kỳ vọng của người tiêu dùng và điều kiện thị trường tại địa phương. Do vậy, các chủ đại lý nên liên tục trau dồi kiến thức để xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp, hiệu quả nhằm gia tăng cơ hội cạnh tranh và bứt phá doanh số.

Quý đối tác có nhu cầu trở thành đại lý ủy quyền 1S VinFast, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua:

• Hotline: 0975 952 696
• Email: [email protected] 

>>> Tìm hiểu thêm: VinFast tuyển đại lý ủy quyền 1S xe máy điện

*Thông tin trong bài mang tính chất tham khảo